Είναι κοινότοπο αλλά αναγκαίο να επισημαίνουμε ότι όλο το 2020 κυριαρχήθηκε από το Covid-19 και τους εγκλεισμούς που προκάλεσε, με αποτέλεσμα μια σημαντική αναστάτωση στην συνέχεια της δράσης του σωματείου μας.
Πολλές προγραμματισμένες εκδηλώσεις ακυρώθηκαν ή αναβλήθηκαν για το 2021, μεταξύ των οποίων η συνεργασία μας με την Japan Print Society.
- Project / Νέων Καλλιτεχνών – Πρόγραμμα εκθέσεων
Τον Μάρτιο 2020 η Ένωση Ελλήνων Χαρακτών άνοιξε τον δικό της εκθεσιακό χώρο, το ΕΚΤόΣ, για να προσφέρει στα μέλη της -αλλά όχι μόνο σε αυτά- την δυνατότητα να δείξουν την δουλειά τους. Στόχος είναι να υπάρχει άμεση και τακτική επαφή ανάμεσα στο φιλότεχνο κοινό και την πρόσφατη χαρακτική.
Καθώς η ένταξη νέων καλλιτεχνών στον εικαστικό χώρο είναι κύριο μέλημα της Ένωσης, το ΕΚΤόΣ ανοίγει τον πρώτο κύκλο εκθέσεών του με το Project / Νέοι καλλιτέχνες, δηλαδή μια σειρά ατομικών -και συχνά πρώτων- εκθέσεων. Το Project / Νέοι καλλιτέχνες, σχέδιο για την προώθηση νέων καλλιτεχνών, υποστηρίζεται από το υπουργείο Πολιτισμού.
Το Project πλαισιώνει οκτώ εκθέσεις διάρκειας ενός μηνός, δύο ομαδικές και έξι ατομικές, συνοδευόμενες από παράλληλες δράσεις γύρω από τηv χαρακτική.
Με αφορμή τις εκθέσεις έργων των τελευταίων ετών, θα πραγματοποιούνταν παράλληλες δράσεις, παρουσιάσεις και ομιλίες σχετικά με την χαρακτική. Οι εγκλεισμοί της άνοιξης και του φθινόπωρου αποθάρρυναν τις συναντήσεις και διέκοψαν επανειλημμένα τις εκθέσεις του προγράμματος. Εννοείται θα ολοκληρώσουμε την υλοποίηση του Project/Νέοι Καλλιτέχνες μόλις μας το επιτρέπουν οι συνθήκες.
Η πρώτη παρουσίαση έγινε με την ατομική έκθεση «Punctum» της Ευστρατίας Μαχαιρίδη.
«Η έκθεση εστιάζεται στη διαδικασία που ακολουθεί η καλλιτέχνιδα για την απόδοση των μορφών, αφού αναφέρεται στην ιδέα της στίξης κι αφού οι εικόνες μοιάζουν πραγματικά εστιγμένες από μικρά ευαίσθητα σημάδια».
Προγραμματισμένη 5 Μαρτίου με 4 Απριλίου, η έκθεση αναγκάστηκε να κλείσει στα μέσα Μαρτίου. Εκδόθηκαν όμως ένας κατάλογος και ένα βίντεο της έκθεσης.
Μετά από την καλοκαιρινή διακοπή και για διδακτικούς λόγους σχετικά με το project, διοργανώσαμε την έκθεση «Προαναγγελία», 17 Σεπτεμβρίου με 17 Οκτωβρίου.
Σκοπός αυτής της ομαδικής έκθεσης ήταν να δίνει μια ιδέα του συνόλου, κάθε καλλιτέχνης δείχνοντας ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα της δουλειάς που θα παρουσιάσει.
Εκδόθηκε ένας κατάλογος και για την έκθεση αυτή.
Τρίτη έκθεση του προγράμματος ήταν αυτή της Ματίνα Γεωργά με τίτλο «Σημείο φυγής».
«Με την δυναμική της κίνηση στη χάραξη και με τη δράση του μελανώματος πάνω στις χαρακτικές επιφάνειες, η Γεωργά οδηγείται σε μία κατάσταση αυτοματικής γραφής. Όλες οι κάθετες στο επίπεδο της εικόνας γραμμές που συγκλίνουν σ’ ένα μοναδικό σημείο, το «σημείο φυγής».»
Προγραμματισμένη από την 30 Οκτωβρίου μέχρι το τέλος του Νοεμβρίου, η έκθεση αναγκάστηκε να κλείσει πριν το τέλος του μηνός. Εκδόθηκε όμως ένας κατάλογος.
- Μένουμε σπίτι με χαρακτική – Διαδικτυακή έκθεση
Η Ένωση Ελλήνων Χαρακτών, θέλοντας να συνεισφέρει στην αντιμετώπιση της δοκιμασίας του εγκλεισμού λόγω του Κορονοϊού, έδωσε τη δυνατότητα στο κοινό να δει, μέσω του διαδικτύου, έργα από τις εκθέσεις που είχε πραγματοποιήσει στο παρελθόν.
Πιστεύουμε ότι η παρακολούθηση μίας έκθεσης χαρακτικής απαιτεί την φυσική παρουσία. Πρώτον διότι η αισθητική, διανοητική και συγκινησιακή εμπειρία που αποκομίζει ο θεατής μπροστά στο έργο είναι αναντικατάστατη. Δεύτερον διότι κάθε έργο εντάσσεται στον εκθεσιακό χώρο και σε σχέση με τα άλλα έργα, με τα οποία συνομιλεί: μια έκθεση είναι και αυτή έργο τέχνης, αναπόσπαστο λειτουργικό, εικαστικό και εννοιολογικό μέρος της πρόθεσης και του στόχου ως προς το αποτέλεσμα που επιθυμεί να πετύχει ο καλλιτέχνης.
Σήμερα όμως οι συνθήκες μάς απομακρύνουν και μας απαγορεύουν την φυσική αντίληψη του καλλιτεχνικού έργου. Παρά το να μένουμε σιωπηλοί και αόρατοι, πιο κοινωνική και πιο αισιόδοξη μάς φαίνεται η επιλογή μας να προωθήσουμε την τέχνη μας μέσω της οθόνης και του διαδικτύου. Αυτή η δράση προγραμματίστηκε για τις 27 Μαρτίου με 30 Απριλίου 2020.
- Εκπαιδευτική εικαστική δράση
Το 2019, είχαμε συμμετάσχει στην Art/Θεσσαλονίκη για επικοινωνιακούς λόγους και, επειδή κάθε επικοινωνία έχει και ποσοτικό αλλά και ποιοτικό στόχο, φανταστήκαμε μια Διαδραστική παρουσίαση η οποία, μεταφορικά, μοιάζει με τον τρόπο λειτουργίας μας: προτείναμε στο κοινό να φτιάξει την δική του σύνθεση με κομμάτια χαρακτικών των μελών μας.
Αυτή η δράση, «Γίναμε κομμάτια», προκάλεσε μεγάλο ενθουσιασμό στο κοινό και μεταφέρθηκε στην Δημοτική Πινακοθήκη Μαλεβιζίου (Ηράκλειο Κρήτης) όπου εντάχτηκε στα εκπαιδευτικά προγράμματα και στις οργανωμένες επισκέψεις της Πινακοθήκης. Η δράση πραγματοποιήθηκε μεταξύ 1ης Φεβρουαρίου και 30 Ιουνίου 2020.
- Προετοιμασίες και προοπτικές
Όλο το τελευταίο τετράμηνο του 2020 μας απασχόλησε η προετοιμασία της μεγάλης έκθεσης «Σύγχρονης Ελληνικής Χαρακτικής» που συνδιοργανώσαμε με το Complexul Muzeal National Moldova Iasi στην Ρουμανία και για την οποία κάναμε ανοικτό κάλεσμα.
Η συνεργασία αυτή, όπως και το ανοικτό κάλεσμα προς τους καλλιτέχνες εκτός της Ένωσης, εντάσσεται στη μακροπρόθεσμή μας πολιτική ανοίγματος προς το εξωτερικό με την ευρεία έννοια. Έγνοιά μας είναι να συνδυάσουμε και να προβάλλουμε τις εγχώριες καλλιτεχνικές παραγωγές με τις χαρακτικές δημιουργίες άλλων.
Αυτή η πολιτική ανοίγματος δεν αναπτύσσεται μόνο γεωγραφικά αλλά και χρονικά, ανάμεσα στο παρόν και στο παρελθόν. Με την εγκατάσταση στο ΕΚΤόΣ αφενός και τους περιορισμούς του εγκλεισμού αφετέρου, ενδιαφερθήκαμε για το αρχείο της Ένωσης που αποδεικνύεται πλούσιο και με μεγάλο ενδιαφέρον.
Αποφασίσαμε να το αξιοποιήσουμε, αρχίζοντας με μια πρώτη έκθεση στο ΕΚΤόΣ με τίτλο «Μοντερνισμός και χαρακτική» (5 Ιουνίου – 4 Ιουλίου 2020).
«Με την έκθεση αυτή η Ένωση ανοίγει το αρχείο της και παρουσιάζει έργα χαρακτών που κάποια χρονική στιγμή υπήρξαν μέλη της. Δώδεκα έργα από επτά χαράκτεςφαινομενικά ασύμβατοι μεταξύ τους. Στιγμιότυπα μοντερνισμού που παρουσιάζουν διάφορες διαβαθμίσεις ανάμεσα στην παραστατική και την αφαιρετική εικόνα. Τζένη Μαρκάκη , Άννα Μενδρινού, Γιώργος Μήλιος, Γιάννης Μπελιμπασάκης , Γιάννης Παπαδάκης, Ειρήνη Ποδηματά και Βασίλης Χάρος».
Πρόκειται για το πρώτο βήμα μιας δράσης μεγαλύτερης εμβέλειας (καταθέσουμε σχετικό σχέδιο επιχορήγησης) με σκοπό την ανάδειξη και την δημοσιοποίηση της ιστορίας της Ένωσης, άρα και της χαρακτικής τέχνης στην Ελλάδα των τεσσάρων τελευταίων δεκαετιών.