Κάποτε, όταν ο πολιτισμός ήταν ακόμα κραυγή, ο σαμάνος-καλλιτέχνης αποφάσισε να αποτυπώσει την επιθυμία του για ένα καλό κυνήγι στους τοίχους του σπηλαίου, και σα μαγική διεργασία, να διασφαλίσει έτσι πως η πρόθεσή του αυτή θα δημιουργήσει μια σχέση συμπάθειας με τη φύση, το περιβάλλον, βοηθώντας έτσι τους κυνηγούς της φυλής να βρουν τροφή.
Τα έργα της Έλενας Προβατά πάλλονται από την ίδια αυτή ανάγκη, να γεννηθεί η μορφή από το άγχος του εσώτερου ομιχλώδους παντού και να λειτουργήσει σαν μοχλός επιρροής στο εξώτερο εδωδά. Κοινή θεματική των έργων της, το ζωικό και ανθρώπινο που χάνεται το ένα μες το άλλο ερωτοτροπώντας και καταναλώνοντας. Παράγει μορφές οι οποίες, ακριβώς επειδή πλάθονται στις αρένες του ονειρικού οραματισμού (η σπηλιά του παλαιού σαμάνου-καλλιτέχνη), αποκτούν το πρόσημο του αρχετυπικού συμβόλου: τα ζώα της Προβατά δεν προσδιορίζονται από κάποια ράτσα, οι ανθρώπινες φιγούρες δεν ντύνονται με σάρκα. Αρκετές φορές, δε, ο διαχωρισμός αμφότερων καθίσταται σχεδόν αδύνατος, γεννώντας χειμερικές οντότητες πρωτόγονης κοπής και δύναμης, οι οποίες μοιάζουν να πηγάζουν από τις ίδιες πηγές συμβολιστικής ανάγκης πολιτισμών χιλιάδων και χιλιάδων χρόνων πριν. Μου είναι αδύνατο, παραδείγματος χάρην, παρατηρώντας το πώς έχει αποτυπώσει τις μορφές της των ανθρώπινων όντων με ουρά ψαριού, να μην μου έρθει στο μυαλό ο αρχαίος μεσοποτάμιος θεός Ντάγκον. Ή οι δύο μονοτυπίες “Ο κυνηγός Ι” και “Ο κυνηγός ΙΙ”, με το πτηνό και το ερπετό που μοιάζουν με τοτεμικές απεικονίσεις Αζτέκων θεών. Άλλες φορές, όπως στο “Χρόνια Πριν”, με την απρόσμενη μελαγχολία που γεννούν οι ανθρώπινες μορφές με αιλουροειδή χαρακτηριστικά και τη προστατευτική ζέση που δείχνει να απολαμβάνει το κτηνόμορφο βρέφος εις βάρος της κεντρικής παιδικής φιγούρας με το επίσης κτηνόμορφο κεφάλι, αισθάνεται κανείς πως γίνεται θεατής μιας παρελθοντικής ανασκόπησης της καλλιτέχνιδας που η ίδια θεωρεί πολύτιμη να επικοινωνήσει, με τον ίδιο τρόπο που το πραγματεύτηκε π.χ και ο αυστριακός εξπρεσιονιστής Όσκαρ Κοκόσκα στη “Νύμφη του Ανέμου” του.
Σώματα δονούνται και αποδομούνται, δάχτυλα μεταμορφώνονται σε κεφάλια
πτηνών, αρχαϊκές ζωικές μορφές φυτρώνουν ανθρώπινα μέλη από το στόμα, ένας κύκλος από τεράστια χέρια και γκροτέσκα τσακάλια που αγκαλιάζει ένα κεφάλι ελαφιού που ντύνεται με φως: μια συνεχής κίνηση, η σιγουριά της αλλαγής, αυτό που προσφέρει η Προβατά είναι απλό και γι’αυτό πολύτιμο. Διότι όταν έρχεσαι αντιμέτωπος με μια σειρά έργων τα οποία δείχνουν τόσο ξεκάθαρα πως λατρεύουν να ενδίδουν στον ατέρμονο αυτό χορό της στιγμιαίας αλλαγής και πρωτόγονης λαχτάρας του υπάρχειν, δε μπορείς παρά να ενδώσεις κι εσύ πλήρως.
Κείμενο Ηλίας Κασσελάς, Εικαστικός:
Που: Αίθουσα τέχνης Τεχνοχώρος Art Gallery
Λεμπέση 12, Ακρόπολη, Αθήνα
Εγκαίνια: Πέμπτη 6 Φεβρουαρίου από τις 20:00μ.μ. έως τις 23:00μ.μ.
Διάρκεια: έως το Σάββατο 29 Φεβρουαρίου
